برای تولید محصولات فلزی از روش نورد گرم و سرد استفاده می‌شود که متداول‌ترین روش تولید قطعات فلزی و فولادی است. نورد در واقع یکی از مهم‌ترین مراحل تولید مقاطع فولادی و شکل‌دهی آنها است که عبارت است از باریک کردن و کاهش ضخامت محصولات نیمه تمام فولادی. در نورد محصولات فولادی، ضخامت قطعات کاهش و طول آنها افزایش یافته و یا سطح مقطع ماده توسط غلتک‌ها از طریق نیروهای فشاری اعمال شده تغییر می‌کند. این فرآیند به جهت یکنواخت شدن ضخامت و یا به دست آوردن خصوصیات مکانیکی مورد نظر انجام می‌شود. بسیاری از محصولات فولادی پرکاربرد که در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند مانند تیرآهن و نبشی با مقاطع مختلف به وسیله این فرآیند تولید می‌شوند.
فرآیند نورد به این صورت انجام می‌گیرد که فلز را از میان یک یا چند جفت غلطک عبور می‌دهند، که بسیار شبیه به پهن کردن خمیر با وردنه است. این فرایند در دماهای مختلف انجام شده و بر همین اساس تقسیم‌بندی می‌شود. نورد گرم و نورد سرد. در این نوشته قصد داریم درباره نورد گرم صحبت کنیم.
نورد گرم (Hot rolling)
اگر در طول عملیات فلز دمای فلز بیشتر از دمای تبلور مجدد باشد فرآیند نورد به عنوان نورد گرم شناخته می‌شود اما اگر دما کمتر از این مقدار باشد به عنوان نورد سرد شناخته می‌شود. دمای تبلور مجدد، دمایی است که ساختار کریستالی ماده تغییر می‌کند و این دما اگر خیلی زیاد باشد ممکن است باعث شود فلز بسوزد و برای استفاده نامناسب شود. در دمای بالا پس از آنکه دانه‌ها در فلز به دلیل انجام فرآیند نورد تغییر شکل دادند دوباره متبلور می‌شوند که باعث هم محوری میکروساختارها شده و از کار سختی فلز جلوگیری می‌کند. تغییر ضخامت فلز و فولاد به وسیله غلطک‌ها صورت می‌گیرد.
بهتر است بدانید که عموما برای تولید بیشتر از نورد گرم استفاده می‌شود و فولاد حاصل از نورد گرم به طور گسترده در صنعت فلز یا به عنوان محصول نهایی یا به عنوان ماده خام برای عملیات بعدی استفاده می‌شود. مهم‌ترین دلیل استفاده از نورد گرم شکل پذیری بالای آهن در دماهای بالاست؛ که دقیقا به همین علت از نورد گرم برای تولید ورق با ابعاد مشخص، شکل دلخواه، خواص مطلوب و صاف بودن سطوح موردنیاز از یک تختال با ابعاد مشخص استفاده می‌شود.
فرآیند نورد گرم
همان‌طور که گفتیم این فرآیند به وسیله غلطک انجام می‌پذیرد. ابتدا از دو غلطک چدنی برای انجام این فرآیند استفاده می‌شد که بعدها و با گذشت زمان غلطک‌ها بزرگ شده که برای حرک دادن آنها از نیروی اسب یا پره‌های آبی استفاده می‌شد. به تدریج از غلتک‌های کوچک‌تر برای حرکت دادن غلتک‌های بزرگتر استفاده شد تا نیروی مورد نیاز برای حرکت غلتک‌ها کاهش یابد. در واقع استفاده از غلطک‌های کوچک‌تر که به وسیله غلطک‌های بزرگتر پشتیبانی می‌شوند، کارایی بهتری دارند.
در نورد گرم محصولاتی مانند نبشی، تسمه، ورق فولادی و میلگرد بین دو غلطک که فاصله بین آنها کمتر از ضخامت فلز ورودی و در جهت مخالف است چرخانده می‌شود. اینکه تا چه اندازه ضخامت فولاد کاهش یابد به میزان اصطکاک بین غلتک‌ها و سطح فلز بستگی دارد.
دما در نورد گرم
کنترل دما در این روش بسیار مهم بوده و بهتر است که در ابتدای فرآیند دمای فلز را به میزان معینی افزایش دهید. دمای قطعه باید برای مدت طولانی در دمای معین ثابت نگه داشته شود؛ چرا که اگر دمای قطعه یکنواخت نباشد تغییر شکل نیز یکنواخت نخواهد بود. برای مثال اگر قطعه مورد نظر به اندازه کافی و یکنواخت گرم نشود، سطوح بیرونی که نسبت به سطوح داخلی گرم‌تر هستند زودتر نورد می‌شوند. بنابراین باید تمام قسمت‌های قطعه به دمای دلخواه برسند و دمای تمام قسمت‌های آن یکنواخت باشد تا فرآیند نورد گرم به درستی انجام پذیرد. در غیر این صورت هنگام تغییر شکل ابعاد آن به صورت یکسان تغییر نخواهد یافت.
برای اطمینان از انجام صحیح فرآیند نورد گرم معمولا در محدوده دمایی بین 50 تا 100 درجه سانتیگراد، بالاتر از دمای تبلور مجدد، متوقف می‌شود. کنترل دما در این فرآیند باید به دقت مانیتور شود تا بالاتر از دمای تبلور مجدد باشد. بنابراین اگر دما به کمتر از این مقدار افت کند، قبل از شروع عملیات نورد قطعه فلز مجددا گرم می‌شود. برای گرم کردن قطعات به منظور انجام نورد گرم، می‌توان آنها را در کوره‌های نفت سوز یا گازسوز حرارت دهی کرد.
کاربرد نورد گرم
یکی از کاربردهای نورد گرم تولید ورق‌های فلزی یا محصولات با شکل مقطع ساده و با ضخامت‌های گوناگون است. ورق‌های ساخته شده به روش نورد گرم خواص مکانیکی فوق‌العاده‌ای دارند. امروزه برای تولید محصولات زیر از فرآیند نورد گرم استفاده می‌کنند.
- ورق
- نبشی
- تیرآهن
- ناودانی
- سپری
- میلگرد
خرید آهن آلات از فولاد موحد
شرکت صدرا پروفیل کاوه با سابقه بیش از 25 سال در ایران، یکی از بزرگ‌ترین کارخانجات فروش میلگرد و تیرآهن و نبشی و سایر محصولات فولادی و آهنی است. فعالیت اصلی این کارخانه فولاد موحد، تولید قوطی، لوله پروفیل‌های فولادی با بالاترین کیفیت می‌باشد. شرکت صدرا پروفیل کاوه با ارائه خدمات آنلاین در جهت رضایت مشتریان، توانسته است در پیشرفت اقتصاد ایران گامی مهم برداشته باشد.
کارخانه: 04132452641 دفتر فروش: 04134456683
جمع بندی
در این مقاله از سایت فولاد موحد درباره نورد گرم و نحوه انجام فرآیند نورد گرم صحبت کردیم. اگر در این خصوص نظر و پیشنهادی دارید، لطفا نظرات خود را در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
