امروزه در ایران انواع ورق فولادی در کارخانه های مختلفی همچون فولاد مبارکه اصفهان ، کارخانه فولاد اکسین و فولاد کاویان در اهواز و فولاد گیلان تولید می‌شود و این امر ایران را به یکی از بزرگترین تولید کنندگان این محصول فولادی در خاورمیانه بدل کرده است .اغلب ورق‌های فولادی با روشی به نام نورد تولید می‌شوند. از انواع ورق های فولادی می‌توان برای کاربردهای مختلفی استفاده کرد. لازم به ذکر است قیمت ورق فولاد در بهای محصولات بسیاری تاثیرگذار است.
ورق سیاه
در بین انواع ورق های فولادی، ورق سیاه یکی از پرکاربردترین محصولات به شمار می‌آید. لازم به ذکر است نام ورق سیاه فقط یک اصطلاح در بازار فولاد کشور است و خبری از رنگ سیاه بر روی این ورق نیست و چون این ورق براق و صیقلی نیست و به اصطلاح آن را ورق سیاه می‌نامند.
ورق فلزی سیاه با استفاده از روش نورد گرم تولید می‌شود، به این صورت که شمش فولادی تا دمایی قبل از ذوب حرارت می‌دهند تا خمیری شود، در گام بعد وارد مراحل نورد شده و آرام‌آرام پهن و مسطح می‌گردد به صورتی که تبدیل به یک مکعب مستطیل با طول زیاد گردد، در طی این فرایند به دلیل حرارت بالای شمش مسیر انجام فرایند با آب خنک می‌شود و پس از انجام هر مرحله نورد دوباره محصول خروجی هر مرحله وارد کوره می‌گردد تا به دمای مناسب برسد. در هر مرحله فاصله غلتک‌ها کمتر شده تا جایی که در مرحله آخر فاصله غلتک‌ها به اندازه ضخامت ورق می‌رسد. کارخانه‌هایی مانند کارخانه فولاد مبارکه، فولاد کاویان، اکسین اهواز و فولاد سبا در زمینه تولید این محصول فعالیت می‌کنند.
کاربرد انواع ورق سیاه
ورق سیاه به دلیل مواد اولیه مرغوب و روشی که برای تولید آن به کار رفته است در صنایع بسیاری کاربرد دارد و جایگاه خود را به تثبیت رسانده است؛ به طور کلی می‌توان به کاربرد آنها در تولید بدنه خودروها، ورق کف خودرو، لوله‌های درزدار، انواع پروفیل، تانکرسازی، کشتی‌سازی و… اشاره کرد.
• استفاده در پروژه‌های صنعتی از قبیل سد سازی، پروژه‌های پتروشیمی، مخزن سازی
• بدنه خودروها
• ورق کف خودرو
• لوله‌های درزدار
• انواع پروفیل
• تانکرسازی
• کشتی‌سازی
ورق روغنی یا سرد، مادر ورق های پوشش دار
اگر بخواهیم بدانیم پرکاربردترین ورق فولادی چیست، باید به دسته مهم دیگر از انواع ورق فولادی، ورق روغنی یا همان ورق نورد سرد اشاره کنیم. این ورق که خود پایه ساخت انواع ورق آهنی پوشش دار است، در دمایی کمتر از دمای تبلور مجدد تحت عملیات نورد قرار میگیرد. لذا پس از پایان عملیات به علت اختلاف دمای کمتری که با دمای محیط دارد، در طی خنک شدن دمای ورق انقباض کمتری اتفاق می‌افتد. این انقباض کمتر به معنای دقت ابعاد بهتر ورق نسبت به ورق های تولید شده در نورد گرم می‌باشد.
سپس سطح ورق های حاصل از این مرحله روغنکاری می‌شود که این عمل اولا به منظور جلوگیری از خوردگی صورت میگیرد ثانیا سطح ورق را برای انواع پوشش از جمله گالوانیزاسیون و قلع اندود کردن آماده سازی میکند. ضمن اینکه روغنکاری به براقیت، جلا بخشیدن و زیبایی بیشتر سطح ورق کمک میکند.
انواع ورق روغنی معروف در بازار شامل ورق های کششی، نیمه کششی و فوق کششی هستند که به ترتیب گرید آلیاژی آنها St12، St13 و St14 می‌باشد.
ورق روغنی
همانند ورق سیاه، نام ورق روغنی هم ربطی به چرب بودن سطح این نوع ورق ندارد بلکه به خاطر صیقلی و براق بودن سطح این نوع ورق در بازار به اصطلاح به آن روغنی گفته می‌شود. فرآیند تولید ورق‌های روغنی به روش نورد سرد انجام می‌شود و به همنی دلیل این محصول از سطحی براق برخوردار است. هدف از تولید این نوع ورق دستیابی به کیفیت سطحی بالا و تهیه ورق‌هایی با ضخامت‌های پایین‌تر است.
روش تولید ورق روغنی بدین گونه است که محصول خروجی فرایند نورد گرم (پس از خنک شدن)، وارد فرآیند اسید شویی می‌شود و پس از اتمام این فرآیند ورق روغنکاری شده و به طور مجدد کلاف پیچ می‌گردد.
در مرحله بعد کلاف در دستگاه نورد سرد (که معمولاً به صورت رفت و برگشت است) قرار گرفته و فرایند نورد آغاز می‌شود، در جریان این فرایند ورق به صورت سرد و در دمای محیط از بین غلتک‌ها عبور میکند و این فرایند تا زمان دستیابی به ضخامت مورد انتظار ادامه پیدا میکند. تا درنهایت مجدداً ورق کلاف پیچ شود. فرآیند کلاف پیچ کردن ورق روغنی در این مرحله به‌منظور کاهش کشش ناشی از پیچش و لبه بری کویل ها انجام می‌پذیرد. در برخی از واحدهای صنعتی به‌منظور رفع چربی‌ها و آلودگی‌های سطحی ناشی از فرایند نورد سرد، فرایند شستشوی الکترولیتی نیز انجام می‌شود. همچنین با توجه به نوع ورق و محل استفاده به‌منظور دستیابی به ساختار متالورژیکی همگن و یا خواص مکانیکی مورد انتظار، ممکن است فرایند آنیل (بازپخت) نیز بر روی کلاف‌ها انجام شود. پس از انجام فرایند نورد سرد و فرایندهای جانبی و اصلاحی، ورق به‌منظور حذف موج، صافکاری و لبه بری وارد فرایند اصلاح نهایی می‌گردد و پس از پایان کار به‌منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی ورق، روغنکاری انجام می‌شود.
کاربرد های انواع ورق روغنی
این محصول در صنعت کاربردهای بسیاری دارد به همین دلیل قیمت ورق روغنی برای افراد بسیاری مهم است. این مقطع فولادی در ساخت قطعات خودرو، ساخت لوازم خانگی، مبلمان اداری، ساخت پانل‌های غیر قابل انعطاف، ورق پایه برای تولید ورق‌های گالوانیزه، تولید لوله و… کاربرد دارد.
ورق اسید شویی
یکی دیگر از انواع ورق ، ورق اسیدشویی است. پس از تولید ورق در فرایند نورد گرم، به دلیل حرارت بالای ورق و پاشش مداوم آب بر روی سطح آن برای خنک کاری در فرایند نورد، روی سطح ورق اکسید آهن تشکیل می‌گردد. حال به‌منظور حذف پوسته‌های اکسید شده بر روی سطح ورق فرایند اسید شویی بر روی آن انجام میگیرد.
فرایند اسید شویی به این صورت است که ورق در دستگاه مربوطه قرار گرفته و وارد خط اسید شویی می‌گردد. در خط اسید شویی ورق از مخزن اسید (که معمولاً اسیدکلریدریک است) عبور میکند و پس از طی شدن فرایند در انتها مجدداً به‌صورت کلاف جمع می‌گردد.
کاربرد انواع ورق اسیدشویی
از ورق اسیدشویی برای پایه تولید ورق روغنی، تولید لوله‌های نفت و گاز، صنعت کشتی سازی، رینگ و شاسی خودرو استفاده می‌کنند.
ورق آلومینیومی
آخرین ورقی که در این مقاله بررسی می‌کنیم، ورق آلومینیومی است. این ورق بسیار ظریف و نرم است و می‌تواند در ضخامت‌های مختلف، تولید شود. به‌طور طبیعی، آلومینیوم استحکام چندانی ندارد؛ به همین دلیل سازندگان، گاه فلزات دیگری مانند آهن، سیلیکون و مس را به آن اضافه می‌کنند. در فرآیند تولید این ورق، گاهی از عملیات حرارتی نیز استفاده می‌شود.
کاربرد ورق فلزی آلومینیومی
• ساخت انواع درب و پنجره
• تهویه مطبوع
• روکش قسمت‌های مختلف
• عایق صوتی
• نمای ساختمان
• ناودان
• انواع قفل و دستگیره
• ساخت آلاچیق
دیگر کاربردهای ورق فلزی آلومینیومی موارد زیر هستند.
• حمل‌ونقل ریلی؛ مانند ساخت واگن‌های قطار و مترو
• خودروسازی؛ مانند ساخت بدنه، رادیاتور و چرخ‌ها
• لوازم‌خانگی؛ مانند اجاق‌گاز
• صنایع دریایی؛ مانند عرشه کشتی و بدنه آن
• صنایع نظامی
• هواپیماسازی؛ مانند ساخت بدنه و توربین‌ها
• مخازن نگهدارنده سوخت در دمای پایین
ورق آجدار
ورق آجدار به‌نوعی ورق فولادی اطلاق می‌شود که بر روی سطح آن با ترتیب و نظم مشخصی برجستگی‌هایی هندسی وجود دارد. از آنجایی که ورق‌های فولادی به‌طور معمول صاف و مسطح هستند، امکان حرکت کردن یا قرار دادن سایر اجسام بر روی آنها وجود ندارد و هر جسمی بر روی آنها به سادگی لیز می‌خورد، به همین منظور و با هدف فراهم کردن امکان حرکت بر روی سطوح فولادی ورق‌های آجدار تولید می‌شوند.
ورق‌های آجدار را می‌توان از ورق‌های سیاه و ورق‌های روغنی (با توجه به محل استفاده) تهیه نمود. یکی از روش‌های تولید ورق آجدار بدین صورت است که پس از تکمیل فرایند ورق را وارد دستگاه آج زنی می‌کنند، دستگاه آجزنی دارای غلتکی با اشکال مشخص و استاندارد است که با عبور ورق از بین این غلتک‌ها برآمدگی‌های موردنظر درون ورق ایجاد می‌گردند.
کاربرد ورق آجدار
ورق آجدار به دلیل روشی که برای تولید آن استفاده شده است؛ در کف عرشه کشتی‌ها، پله‌های اضطراری، کف پل‌های عابر پیاده، کف اتاق کامیون‌ها یا وانت‌ها، سطوح دستگاه‌های صنعتی و مصارف دیگر به کار برده می‌شود.
ورق استیل
ورق استیل نوعی از ورق‌های فولادی است که به دلیل آلیاژ به کاررفته در آن، دارای خواص مکانیکی است. این نوع ورق، خاصیت‌های متفاوتی مانند، ضدزنگ، قابل بازیافت و بالا بودن سختی و استحکام دارد. عناصر مختلفی در ورق استیل وجود دارد که درصد استفاده از آنها در این ورق، متفاوت است.
این عناصر، باعث ایجاد خاصیت مکانیکی-حرارتی، چکش خواری و همچنین افزایش مقاومت در برابر خوردگی خواهد شد. نکته قابل توجه این است که ورق استیل در کشور ما تولید نمی‌شود و معمولا کشورهایی مانند چین، تایوان و آفریقای جنوبی کشورهای تولید کننده این ورق هستند.
مهمترین ویژگی این ورق‌ها، همانطور که گفته شد، خاصیت ضد زنگ بودن است. یکی از مواد تشکیل دهنده ورق استیل، کروم است و وقتی که با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود، لایه‌ای از اُکسید کروم روی ورق تشکیل می‌شود و همین موضوع از زنگ زدگی این ورق جلوگیری میکند. از دیگر ویژگی‌های مثبت ورق استیل، می‌توان به قابل بازیافت بودن، بالا بودن میزان سختی و استحکام ورق اشاره کرد.
کاربردهای ورق استیل
به دلیل عناصر به کار رفته و خواص آنها در تولید این محصول، از ورق استیل برای ساخت انواع لوازم خانگی، صنایع غذایی، ساخت بدنه وسایل نقلیه مانند خودرو، هواپیما یا کامیون‌ها، انواع تانکرها، وسایل مربوط به آشپزخانه مانند قاشق‌وچنگال استفاده می‌شود.
ورق شادولاین
ورق شادولاین در اصل ورق های رنگی هستند که برای پوشش سقف شیروانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق های شادولاین ویژگی‌های خاصی دارند که از مهمترین آنها می‌توان به رنگی بودن، موج دار بودن و همچنین روی اندود شدن اشاره کرد. این نوع ورق به این دلیل که به صورت موج دار است برای انتقال بهتر آب باران یا برف از روس سقف به زمین، کاربرد دارد.
ورق شادولاین در ضخامت و رنگ های مختلفی به بازار عرضه می‌شود. این نوع ویژگی های مختلفی دارد. ورق شادولاین نسبت به سایر ورق های فولادی وزن کمتری دارد و در برابر خوردگی و اکسید آهن متفاوت است. این نوع ورق به این دلیل که با فرآیند گالوانیزه پوشش داده شده است تقریبا 20 یا 30 سال عمر دارد و در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی می‌توان از آن استفاده کرد.
کاربردهای ورق شادولاین
• پارتیشن بندی سالن های بزرگ
• اتاقک های فلزی
• پوشش سقف و دیوار سوله
سخن پایانی
ورق فولادی به عنوان یکی از مهمترین مصالح ساختمانی در صنایع مختلف به کار می‌رود و نقش بسیار مهمی در تقویت و ساختاردهی سازه‌ها دارد. با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی برتری که ورق فولادی دارد، این محصول علاوه بر استحکام بالا، دارای انعطافپذیری و پایداری بالا نیز می‌باشد. به عنوان یک متخصص در زمینه فولاد واجدی مناسب برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی است. استفاده از ورق فولادی امکان اجرای پروژه‌های بزرگ با کیفیت و دوام بالا را فراهم میکند و به عنوان یک گزینه اقتصادی نیز مطرح می‌باشد.
چهت اطلاع از قیمت لحضه ای ورق سیاه به صفجه محصولات فولاد موحد مراجعه کنید
