بررسی همه جانبه صنایع فولاد و انواع آن ها

امروزه صنعت فولاد بخش مهمی از اقتصاد بسیاری از کشور ها از جمله ایران را در اختیار دارد. به طور کلی در تمامی کشور هایی که رو به رشد و صنعتی شدن پیش می روند، فولاد نقش به سزایی دارد.
استفاده از فراورده های این فلز، گذشته بسیار طولانی دارد و مربوط به قرن ها پیش است اما عمده پیشرفت ها و نوآوری ها در تولید و استفاده از آن در 2 قرن اخیر اتفاق افتاده است. امروزه این فلز به شکل ها و مدل های مختلفی مانند پروفیل، قوطی، فولاد کربنی و سایر موارد در بازار موجود است و استفاده های بسیاری از آن ها در ساخت و ساز ها می شود.

دسته بندی شیمیایی صنایع فولاد

با توجه به پیشرفت ها و نوآوری هایی که در دو قرن گذشته درباره این صنعت ایجاد شده است امروزه مدل های مختلفی از انواع آن با ترکیبات شیمیایی متفاوت تولید می شود و سبب ایجاد 3 دسته کلی در تولیدات صنایع فولاد شده است.

1. فولاد کربنی

یکی از دسته های شیمیایی آن، فولاد کربنی نام دارد که به علت وجود مقدار کمی کربن در ساختار خود به این شهرت دارد. این دسته بسیار پرکاربرد می باشد و تقاضای زیادی برای آن وجود دارد. ترکیب شیمیایی این مدل دارای 3 دسته کلی می باشد که عمده تفاوت های آن در میزان جوش پذیری و مقاومت و استحکام آن می باشد.

• نوع اول آن کم کربن می باشد که دارای 0.25 درصد کربن در ساختار شیمیایی خود بوده و عمدتا در ساخت و ساز های ساختمانی و مهندسی از آن استفاده می شود.

• نوع دوم آن با کربن متوسط است که به طور کلی کربن استفاده شده در آن بین 0.25 تا 0.75 متغیر است.

• نوع سوم آن پرکربن نام دارد که امروزه از آن در تولیدات وسایل و ابزار های مهندسی و همچنین سکه های پولی استفاده می شود. حداکثر کربن به کار رفته در ترکیب شیمیایی این نوع، 1.5 درصد می باشد.

2. فولاد آلیاژی

نوع دیگر این فلز که در صنایع تولید می شود، فولاد آلیاژی نام دارد که علاوه بر داشتن مقدار کمی کربن در ترکیبات خود، از فلزات و عناصر دیگر در ساخت آن استفاده می شود که موجب افزایش مقاومت و استحکام فلز می شود. این نوع نیز دارای 3 دسته کلی می باشد که در فلزات و میزان ترکیبات آن ها با یکدیگر تفاوت دارند.

• آلیاژ نیکل-کرم مولیبدن

• منگنز دار

• کرم دار و کرم-مولیبدن

3. فولاد ضد زنگ

نوع سوم آن که امروزه توسط صنایع تولید می شود، فولاد زنگ نزن نام دارد که به دلیل داشتن روکشی از ضد زنگ در تمامی قسمت های خود، به این نام شهرت دارد. همچنین ترکیبات آن دارای کمی تفاوت بوده و از سیلیس کربن و منگنز و همچنین نیکل تولید می شود. این نوع برای کار های سبک مانند تجهیزات آشپزخانه، پیچ و میخ و سایر موارد استفاده می شود.

طبقه بندی فولاد بر اساس شکل ظاهری

جدا از دسته بندی های شیمیایی این فلز، طبقه بندی هایی بر اساس شکل ظاهری آن نیز وجود دارد. فولاد بر اساس شکل ظاهری خود دارای دو نوع مختلف می باشد که در متن زیر به آن ها پرداخته شده است.

نوع اول آن در شکل ظاهری، فرآورده های طولی نام دارد که عمدتا در ساخت و ساز های ساختمانی و مهندسی استفاده می شود. این دسته شامل انواع تیرآهن ها و میلگرد و نبشی و سایر موارد مشابه آن ها می شود.

نوع دوم، فرآورده های تخت نام دارد. در واقع این دسته دارای ظاهر تخت و مسطح می باشند. از مهم ترین فرآورده های تخت می توان به ورق های فولادی اشاره کرد.

روش های تولید فرآورده های فولاد

امروزه روش های نوینی برای تولید فولاد وجود دارد که اغلب کارخانه ها و صنایع کشورمان نیز بر همین مبنا تولیدات فولاد را انجام می دهند. اما به طور کلی می توان روش تولید آن را به دو روش کلی تقسیم کرد. روش اول تولید، استفاده از کوره های الکتریکی و احیای مستقیم و روش دوم استفاده از کوره های بلند و همان روش سنتی و قدیمی می باشد.

البته نکته لازم به ذکر درباره روش تولید فرآورده های فولاد این است که، نوع و روش تولید آن بستگی به انرژی و یا همان نوع سوخت آن بستگی دارد. امروزه در کشور هایی که گاز طبیعی وجود دارد، عمدتا برای ساخت و تولید این فلز از کوره های الکتریکی استفاده می شود، اما در کشور هایی که دارای زغال سنگ هستند، برای تولید آن از روش های قدیمی و یا همان کوره های بلند استفاده می شود.

• تولید به روش احیای مستقیم

در طی این روش ابتدا سنگ آهن را با استفاده از زغال احیا می کنند و پس از آن سنگ آهن ها را طی فرایندی به گندله تبدیل می کنند. سپس گندله های درشت را به خوبی جداسازی کرده و به همراه آهن آلات قراضه و دست دوم به داخل کوره ها ریخته و مواد ناخالص را از آن جدا می کنند. در نهایت با استفاده از مواد مذاب باقی مانده فولاد را تولید می کنند.

• تولید به روش کوره های بلند

در این روش سنگ آهن های خرد شده همراه با مقداری آهک در داخل کوره های ریخته می شود و پس از ذوب شدن آن ها مقداری آهن خام و یا قراضه در داخل کوره ریخته می شود. پس از مدتی با اضافه کردن مقداری اکسیژن، فولاد تشکیل می شود.

طبقه بندی فولاد بر اساس کاربرد آنها

به طور کلی می توان کاربرد های این فلز را به 4 دسته تقسیم کرد.

فولاد ورقی

یکی از طبقه بندی های پرکاربرد، مدل ورقی آن می باشد که در در سایز و اندازه های مختلف تولید می شوند و در ساخت و تولید محصولات مختلفی استفاده می شود.

فولاد ابزار

دسته دیگر، فولاد ابزار نام دارد که در ساخت ابزار های مختلف مانند قیچی، پیچ، انبردست، انواع آچار ها استفاده می شود.

فولاد جوشکاری

فولاد جوشکاری نیز دسته دیگری است و در ساخت بسیاری از اجزای خودرو مانند اگزوز و شاسی ماشین از آن استفاده می شود.

فولاد ساختمانی

دسته دیگر فولاد ساختمانی نام دارد که بیشتر افراد با آن آشنایی دارند. این دسته شامل میلگرد، تیرآهن ، قوطی، لوله می شود.

امروزه شرکت های متعددی در زمینه تولید پروفیل و فرآورده های فولادی فعالیت می کنند، شرکت فولاد موحد اولین شرکت تولید کننده لوله و قوطی پروفیل در شمالغرب کشور می باشد که دارای تجربه و سابقه چندین ساله در این عرصه بوده و محصولات آن تماما دارای استاندارد های عالی و بین المللی می باشند.

***     شرکت صدرا پروفیل کاوه      ***