آموزشهای فنی در مورد محصولات فولادی و آموزشهای کلی راجب محیط کار از اهداف اصلی این مقاله میباشد. با بررسی روند تولید و ایمنی های محیط کار اطلاعات اجمالی و کلی ای در این مقاله معرفی شده که به آن اشاره میکنیم .
ایمنی و بهداشت محیط کار
ایمنی و بهداشت محیط کار به مجموعهای از فعالیتها، قوانین و استانداردهایی اشاره دارد که هدف آنها حفظ سلامت و امنیت کارکنان و کاهش خطرات و حوادث ناشی از فعالیتهای صنعتی، تجاری، خدماتی و غیره است. رعایت اصول ایمنی و بهداشت محیط کار نه تنها برای جلوگیری از آسیبهای جسمی و روحی کارکنان، بلکه برای افزایش بهرهوری و کارایی ، کاهش هزینهها، رضایت مشتریان و توسعه پایدار نیز ضروری است. رعایت ایمنی و بهداشت محیط کار دارای نکاتی است که به آنها اشاره میکنیم.
-برخی از نکات مهم در مورد ایمنی و بهداشت محیط کار که بسیار حائز اهمیت است عبارتند از:
شناسایی خطرات بالقوه در محل کار و روشهای پیشگیری یا کنترل آنها
آموزش کارکنان در مورد روشهای صحیح انجام کار، استفاده از تجهیزات ایمنی، رفتار در موقع حادثه و کمکهای اولیه
نظارت بر رعایت قوانین و استانداردهای ایمنی و بهداشت توسط کارفرما، بازرسان، نمایندگان کارکنان و خود کارکنان
بازرسی دورهای و منظم محل کار، تجهیزات، مواد و فرآیندها برای شناسایی عوامل خطرزا و رفع نقصها
ثبت گزارشات حادثات، آسیبها، بیماریها و نقضهای احتمالی قوانین ایمنی و بهداشت
برگزاری جلسات هماهنگی و همفکری بین کارفرما، بازرسان، نمایندگان کارکنان و خود کارکنان برای بحث در مورد مسائل ایمنی و بهداشت
پاسخگوئي به شكايات كاركنان در خصوص عدم رعايت قوانين يا استانداردهاي ايمني و بهداشت
برای چیدمان مناسب محل کار نکات زیر رعایت شود3:
- فضای مناسب بین دستگاه ها، مبلمان، لولهکشي ها و سایر تجهیرات فرآیندهای تولید فرآخود داد
- روشنایی کافی و مناسب در محل کار
- جریان هوای تازه و کنترل دما، رطوبت و غبار در محیط کار
- ایجاد نظم و نظافت در محل کار و جدا کردن مواد زائد و خطرناک از محیط کار
- ایجاد راههای عبور و خروج اضطراری و نشانگذاری آنها
- ایجاد سیستمهای اعلام و اطفاء حریق و نصب تجهیزات آتشنشانی
تولید فولاد
روند تولید فولاد یکی از مهمترین فرآیندهای صنعتی است که در آن از سنگ آهن و زغال سنگ به عنوان مواد اولیه استفاده میشود. فولاد یک آلیاژ از آهن و کربن است که با تغییر درصد کربن و افزودن عناصر دیگر میتوان خواص مختلفی را به آن داد. فولاد در بسیاری از صنایع مانند خودروسازی، ساختمان، ماشینآلات، لوازم خانگی و غیره کاربرد دارد.
فرآیند تولید فولاد در یک کارخانه کامل شامل چندین مرحله است . ابتدا سنگ آهن را به صورت گندله یا پودر درآورده و با زغال سنگ و سایر مواد در کورههای بلند قرار میدهند تا با حرارت بالا آهن خام تولید شود. سپس آهن خام را به کورههای القایی یا الکتریکی منتقل میکنند تا با افزودن عناصر دلخواه فولاد خام تولید شود.
فولاد خام را به صورت تختال یا شمش فولادی به قطعات مختلف برش میزنند و به نورد گرم منتقل میکنند تا با نوردیدن و شکل دادن به صورت کلاف گرم درآیند. کلاف گرم را به نورد سرد منتقل میکنند تا با نوردیدن و خنک کردن به صورت کلاف سرد درآیند. کلاف سرد را به عملیات تکمیلی فولاد منتقل میکنند تا با برش، جلا، روکش، روغن زدایی و غیره به صورت ورق سرد درآیند.
ورق سرد را به عملیات پوشش دهی منتقل میکنند تا با پوشش دادن با مواد مختلف مانند گالوانیزه، رنگ، قلع و غیره به صورت ورق فولادی پوشش دار درآیند.
کنترل کیفیت فولاد
کنترل کیفیت فولاد یکی از مهمترین عوامل در تضمین کیفیت و ایمنی محصولات فولادی است که شامل انجام آزمایشها و بازرسیهای مختلف بر روی مواد اولیه، فرآیندهای تولید و محصولات نهایی است. هدف از کنترل کیفیت فولاد اطمینان از انطباق محصولات با استانداردها، نیازهای مشتریان و قوانین مربوطه است.
برای انجام کنترل کیفیت فولاد، یک کارشناس باید چه کارهایی انجام دهد؟
به طور خلاصه، یک کارشناس کنترل کیفیت فولاد باید کارهای زیر را انجام دهد:
- مطالعه برنامه کاری و لیست مشخصات
- نظارت بر عملیات برای اطمینان از استانداردهای تولید
- توصیه ی تنظیماتی روی مجموعه یا فرایند تولید
- بازرسی، آزمایش و یا اندازه گیری مواد یا محصولات
- رد یا قبول محصولات
- در میان گذاشتن نتایج بازرسی با مسئول محصول مربوطه
برای انجام آزمایشها و بازرسیها، چه نوع تستهای غیرمخرب و مخرب جهت کنترل کیفی فولاد وجود دارد؟
برخی از تستهای غیرمخرب و مخرب جهت کنترل کیفی فولاد عبارتند از:
تست های غیر مخرب
تستهای غیرمخرب: در این نوع تستها، نمونه یا قطعه مورد آنالیز، پس از انجام تست از بین نمیرود. بعضی از تستهای غیرمخرب عبارتند از:
- بازرسی چشمی (VT): در این روش، عیوب سطحی قطعات را با چشم تشخیص میدهند.
- بازرسی با راديوگرافي (RT): در این روش، با استفاده از پرتوهای پِنِتِروان (X-Ray يا Gamma-Ray)، عکس ساختار داخلي قطعات را بر روي فيلم يا صفحات حساس به نور ثبت ميكنند.
- بازرسي با جاري هاي القائي (ET): در این روش، با استفاده از جاري هاي القائي در سطح يا داخل قطعات، عيوب سطحي يا نزديك به سطح را شناسائي ميكنند.
- بازرسي با صوت (UT): در این روش، با استفاده از پالس هاي صوتي فراصوت، عمق و شكل عيوب داخلي قطعات را تعيين ميكنند.
- بازرسي با مغناطيس (MT): در این روش، با استفاده از میدان مغناطیسی، عیوب سطحی یا نزدیک به سطح قطعات فرومغناطیس را شناسایی میکنند.
- بازرسي با نفوذپذيري (PT): در این روش، با استفاده از مایعات نفوذپذیر، عیوب سطحی قطعات غیرفرومغناطیس را شناسایی میکنند.
تست های مخرب
در این نوع تستها، نمونهای از ماده موردنظر تهیه میشود و پس از انجام تست، نمونه از بین میرود. بعضی از تستهای مخرب عبارتند از:
- 1-تست کشش (Tensile Test): در این روش، نمونه را تا شکست کشیده و خواص مکانیکی آن را اندازهگیری میکنند.
- 2-تست خمش (Bending Test): در این روش، نمونه را تحت بار خمش قرار داده و مقاومت و شکلپذیری آن را سنجیده میکنند.
- 3-تست سختی سنجی (Hardness Test): در این روش، نمونه را تحت فشار یک آلت سخت قرار داده و عمق نفوذ آلت را اندازهگیری میکنند.
- 4-تست کوانتومتری (Quantometer Test): در این روش، نمونه را با پرتو پلاسمای گرم تحلیل کرده و ترکیب شیمیایی آن را بدست میآورند.